Gilde St. Joris Rijsbergen is op 10 juni 1707 heropgericht.

Veel wijst erop dat het gilde veel ouder is en dat het waarschijnlijk het eerste gilde van het dorp was.Dat het gilde eerder bestaan heeft blijkt uit het boek “Beschrijving der Stadt en Lande van Breda” door Thomas Ernst van Goor uit 1744. Hierin wordt beschreven dat op Pinksterdag en Sacramentsdag in Breda een processie was waar de gilden bij betrokken waren. In deze processie was de volgorde vast van de gilden Zundert en dan Rijsbergen.

Uit de huidige Caert of Octrooi blijkt dat St. Joris al eerder bestond, maar als oprichtings datum wordt steeds 10 juni 1707 gehanteerd.

In 1707 richten Embrecht Reijns en Cornelis Floren zich met een rekest (vraag) tot de Prins van Oranje die als heer van Breda de hoogste bestuurder van het dorp was.
Op 10 juni 1707 verleende de door de Domeinraad en De Staten Generaal aangestelde excecuteurs van het testament van Prins Willem van Oranje, Stadhouder van de Republiek der Verenigde Nederlanden en die tevens Koning Willem III van Groot-Brittanië was, het gevraagde Octrooi met reglement.

In de loop der jaren zijn de regels aangepast en/of anders geïnterpreteerd. Niet altijd werden de gewijzigde “regels” op schrift gesteld.

Oude tradities blijven gehandhaafd doch bij het beleven en uitvoeren ervan zijn deze bij de gilden in het algemeen maar bij St.Joris in het bijzonder, aangepast aan de opvatting van de tijd.

Een wijziging in de Caert c.q. het reglement is b.v.:
Bij St.Joris werd in 1794 bepaald dat de koning zes jaar aan zou blijven in plaats van voorheen vermoedelijk vier jaar. De rede hiervan is waarschijnlijk gelegen in het feit dat de koning het gilde een vat bier moest schenken en de breuk met drie lood zilver moest verrijken. Met name dit laatste was wellicht te kostbaar en daarom is de periode van zes jaar ingevoerd

Huisvesting Gilde St. Joris

Staand, van links naar rechts: Adr. van den Broek (met trom), P. Verhaeren, Frans Pellens, Jan Magilse, Louis Hessels, Adr. Peeters, L. Magilse, Levinus van der Heijden, Louis de Leeuw, Karel Hanegraaf, C. Daamen, Cees Daemen, Adr. van der Heijden, Mart de Nijs, en Ant. van der Heijden. Zittend: Kees Huijbrechts, Adr. Magilse, Kees Pellens, Toon Holle, en Bas Hessels.

Het gilde heeft op diverse plaatsen zijn “Gildelokaal” gehad.
Lang is het gilde thuis geweest bij de herberg van J. van Disseldorp en werd geschoten op de Oude Schietbaan aan de Ettenseweg.
In 1937 is St. Joris verhuisd naar “’t Hoekske” bij Jan Theuns. ( De Ruyterhof).
In 1947 na de oorlog is het gilde thuis geweest bij café restaurant “De Zwaan”.
En in 1963 is het gilde weer verhuisd naar Café Schuttershof van Piet Jorissen.
De schietbaan lag lang achter het café waar geschoten werd over de diverse tuinen van buren en de doelen stonden op grond van Toon van der Heijden.

Inkomsten gilde

In 1987 is de huidige locatie, aan ’t Rijkepad, in gebruik genomen waar op dat moment ook een eigen Gildelokaal gebouwd is, wat in 1995 verbouwd is tot het huidige Gildelokaal.
In het bestemmingsplan is deze grond gekenmerkt als schietbaan.

Koningschieten

Tijdens de oorlog van 1940-45 hebben de activiteiten van het gilde stil gelegen. Deze zijn weer hervat in 1947 in het jaar dat Jan Verhaeren zich tot Koning schoot, in juni op Kermisdinsdag.
Degenen die driemaal achtereen koning schiet en daarna drie maal zes jaar koning is wordt keizer voor het leven. Het is vanaf 1854 geleden dat St. Joris nog een keizer heeft gehad. Dit was Petrus Adrianus Franciscus Soffers.
De keizersketen van deze laatste keizer is in 1988 terug gevonden op een antiekveiling in Roosendaal als pronkstuk van de veiling. Het gilde heeft, in nauwe samenwerking met de burgemeester, de overdeken van het gilde, deze keizersketen gekocht.
Op dat moment wordt de keizer eigenaar van alle zilver en de gildebroeders kunnen dit terug kopen door aan de keizer een keizersketen te schenken.

Kempische bond / Verbond van St. Jorisgilden in België

Gilde St.Joris is niet alleen lid van Kring Baronie en Markiezaat in Nederland maar ook van Het Verbond van St. Jorisgilden in België.
Dit verbond bestaat uit 9 gilden, namelijk Meer, Minderhout, Hoogstraten, Loenhout, Meerle, Wortel uit België en Rijsbergen, Sprundel en Casterlé uit Nederland. Deze gilden hanteren de Grote kruisboog of St. Jansboog met doel op 61 meter. Dit wapen wordt nergens anders in de wereld in deze combinatie gebruikt.
Er wordt in een competitie geschoten, er zijn feest-verschietingen en zestal-verschietingen. Een van deze zestal-verschieting is de Beker Dupret. Deze beker is door St. Joris Rijsbergen in 1927 en in 2001 gewonnen.

Overige activiteiten

Gilde St. Joris neemt jaarlijks deel aan de Kringgildedag van Kring Baronie en Markiezaat.
Verder een keer in de zes jaar koningsschieten en de andere tussen liggende jaren aan de kermisverschieting op den boom, bij ons of bij het gilde St. Bavo uit Rijsbergen.
Op 4 mei neemt gilde St. Joris deel aan de jaarlijkse dodenherdenking.
De jaarlijkse onderlinge Verbroederingverschieting van twee Rijsbergse gilden plus twee Schietverenigingen van Rijsbergen.

Verder heeft St. Joris drie keer deelgenomen aan het Europees Koningsschieten. In 1996 in Haaksbergen in Nederland en in 1998 in Krakau in Polen en in 2006 in Heeswijk/Dinther.

Aantal leden

De omvang van het ledenaantal was steeds erg wisselend en was in.

Gilde St-Joris 2007

1790: 28
1850: 17
1904: 19
1937: 23
2007: 22
2016: 23